zaterdag 22 maart 2014

Fietstocht door de Maasduinen



Well, half tien. Roze zon en donkere wolken afgewisseld met blauw. Vooralsnog veelbelovend, maar regen voorspeld en daarom vroeg op pad na een heerlijk ontbijt in La belle Meuse. Met onze fietsen dit keer, die we uit het huis moesten tillen, omdat we deze veilig in de hal hadden mogen parkeren.


We moesten eerst een stuk langs de weg fietsen voordat we op rustiger paden kwamen. Maar eenmaal in het bos werd het ook meteen mooi, vooral toen we bij het Reindersmeer aankwamen.


De route die we hadden uitgestippeld leidde ons door een afwisselend gebied van bossen, open graslanden en heidevelden, natte vergraste heidevelden, afgewisseld met hogere heideruggen en enkele grote vennen. 




Voorbij de Bergense Schaapskooi strekten zich rechts van ons lage stoppelvelden uit, die eindigden aan de rand van een vrij langgerekt ven. 's Nachts zijn de schapen in de kooi, maar overdag grazen ze onder leiding van de herder en zijn hond de heide af. Hoog boven de velden zongen veldleeuweriken de lente tegemoet. In het ven landden juist een paar nijlganzen, naast enkele meerkoeten en eenden.

Een informatiebord vertelde iets over het natuurherstel in deze vennengebieden. Vaak fotograaf ik deze panelen om thuis nog eens rustig iets na te lezen. Zo bleek dat men met dit natuurherstel reeds in 2008 begonnen was.
Meer hierover in de De Weekkrant van augustus 2008 en Boxmeers Weekblad.


De bovenste voedselrijke lagen zijn afgegraven, waardoor weer voedselarme ondiepe vennen konden ontstaan. Planten en dieren zoals de zeldzame knoflookpad en verschillende steltlopers kunnen zo weer terugkeren. Gisteren in de Hamert hebben we ook gezien hoe men een flink gebied heeft afgegraven - we kwamen zelfs nog grondverzetmachines tegen, dus het is blijkbaar nog niet helemaal voltooid. Daar waren de oevers dan ook nog voornamelijk kale zandvlakten. Hier in het Bergense Bos is na enkele jaren de begroeiïng terug, nu nog even in het bruine winterkleed en ook voor de dieren waren we net iets te vroeg in het seizoen, maar spoedig zal alles weer tot leven komen en kleur krijgen.





We reden verder door het heidegebied met veel hoog gras, waartussen ondiepe waterpoelen donker glansden. De berken en nattigheid maakten weer plaats voor dennen en bemoste zandduinen. Ik vond het prachtig, die bemoste hellingen met donkere dennen, maar die waardering is wat te eenzijdig, want dat mos hoort hier helemaal niet thuis. Ook hier heeft men ingegrepen om de oude natuur van zandverstuivingen gedeeltelijk terug te brengen. Het tankmos oftewel grijs kronkelsteeltje dat hier de zandduinen bijna overal bedekt, komt oorspronkelijk in Nederland niet voor, is waarschijnlijk meegevoerd door (militaire) voertuigen en heeft zich kunnen uitbreiden door de voedingsstoffen die met de luchtvervuiling zijn aangevoerd. Een dunne bovenlaag met het tankmos is verwijderd, evenals jonge berken en dennen, om de wind weer vrij spel te geven. Met de dreigende luchten, die ook wat spettertjes op ons begonnen los te laten, leverde dat ook weer een prachtig schouwspel op.





In de bossen geen veldleeuweriken meer, maar wel Boompiepers.

Eenmaal bij Nieuw Bergen fietsen we langs de bosrand terug richting Well, om ongeveer halverwege een hoekje westwaarts om te gaan. Aijen, aan de Maas, was ons volgende doel. De heuvels en bossen maakten plaats voor het vlakke open veld - landbouwgrond met verspreide boerderijen.
Het hoge noorden staat erom bekend dat er op terpen is gebouwd, maar ook in dit Limburgse land zagen we boerderijen, huizen en kerken op verhogingen in het land gebouwd. Het dorpje Ayen zelf is op een rivierduin gebouwd. Dat heeft niet kunnen verhinderen dat ook hier de huizen onder water zijn komen te staan bij de grote overstromingen eind vorige eeuw.



Bij deze dijk kwamen we Ayen binnen, rechts een paar oude boerderijen en huizen, links de trots van het dorp de St. Anthoniuskapel. Over de geschiedenis van Ayen en het water: http://www.archiefaijen.nl/index.php/geschiedenis


 
De loswal van Aijen kent een lange geschiedenis. O.a. boomstammen en suikerbieten werden hier tientallen jaren geladen en gelost, maar eind 80'er jaren is de oude loswal gesloopt en is de huidige wal aangelegd. Deze heeft alleen nog recreatieve doeleinden. Daarachter zagen we de nieuwe kade, die in 1996 rond Bergen en Aijen is aangelegd om de dorpen tegen nieuwe overstromingen te beschermen. Door deze kade hielden de dorpen in 2003 en 2011 droge voeten.


Voorbij Aijen werd gewerkt aan de aanleg van een van de hoogwatergeulen, die samen met de hoogwatergeul bij het Leukermeer bij Well de omgeving verder moet beschermen tegen overstromingen.
Van de nood wil men een deugd maken door tegelijkertijd ook hier nieuwe natuur en recreatie te ontwikkelen.


Een straffe tegenwind op weg naar Well, rechts de weidse stoppelige maisvelden en links het beslotene landschap van rivierduinen en bossen, vriendelijke boerderijen.





Via het Leukermeer zijn we teruggefietst, uitgewaaid en verlangend naar een kopje thee op onze kamer.
In de namiddag zijn we even naar Arcen gereden (met de auto!) en 's avonds hebben we heerlijk gegeten aan de overkant bij Brienen aan de Maas, een uitstekende afsluiter van een heerlijke dag.






Onze fietsroute ging langs knooppunten 66, 65, 79, 82, 81 80, 68, 67 en 66, terug bij 71.
Vanuit Well over het fietspad van 67 naar 80 en dan dwars door de Bergerheide  naar 79 is ook een mooie route. Dat hebben we de volgende morgen nog gedaan voordat we huiswaarts keerden, heel voldaan!


zondag 16 maart 2014

La belle Meuse in Well en een bekender Maasdorp: Arcen


Het dorpje Well aan de Maas bestaat al eeuwenlang en dankt zijn naam en in feite zijn bestaan aan het feit dat men hier gemakkelijk de Maas kon oversteken. Dit komt omdat de rivier hier een bocht maakt, waardoor het water niet van zuid naar noord stroomt, maar van oost naar west. Deze stroming in combinatie met de gewoonlijk westenwinden, maakte de kans op afdrijven gering. Daarom kwam hier een overzet- en aanlegplaats die men in de Middeleeuwen Welle noemde, wat aanlegplaats - oever of kade langs een rivier betekent. Deze en meer interessante informatie over Well vond ik op: Archief Well
Dit wist ik nog niet toen we hier bij onze B&B aankwamen, die men niet ten onrechte La Belle Meuse heeft genoemd. Het is een mooi oud herenhuis op de kade van de Maas, waar dinsdag de zon en een donker wolkendek een spel speelden wie de sterkste zou zijn. Dat leverde in de namiddag prachtige luchten en lichteffecten op over die mooie Maas.
Nog altijd steekt veel verkeer hier de Maas over, maar nu over een brug. Vrachtboten - de een nog groter dan de ander - voeren af en aan en kruisten het wegverkeer. Er moet nog wel een fietspontje naar de overkant zijn, maar dat hebben wij niet in bedrijf gezien. Grote rivieren hebben met de spiegeling van de luchten in het water, de invloed van de elementen en met hun scheepsverkeer altijd een eigen dynamiek en schoonheid.


Die elementen kunnen ervoor zorgen dat de Maas niet alleen maar mooi, maar soms ook bedreigend kan zijn. O.a. in januari 2011 hebben wij zelf in Maastricht gezien hoe hoog het water  kan komen na een periode van hevige regenval, hoe het dan bruin en wild stroomt en kolkt vlak onder de brugbogen van de St. Servaesbrug door. En dat was niets vergeleken met wat men hier in 1993 en opnieuw in 1995 heeft meegemaakt toen grote oppervlakten in Limburg door de Maas zijn overstroomd. Evenals in veel andere plaatsen in (o.a.) Limburg heeft men in Well later voorzieningen getroffen om bij dreigende overstromingen de kademuren te kunnen verhogen met demontabele waterkeringen, zoals hier op de kade voor onze B&B.

Ook ons gasthuis was in beide jaren niet gespaard gebleven voor het water. Onze gastvrouw heeft ons daarover verteld bij heerlijke koffie en appeltaart en dat is meteen wat een B&B zo leuk maakt: het persoonlijke element. Die elementen waren ook heel speels in concrete vorm aanwezig.

We hadden een riant verblijf op de eerste etage met door het dakkantelraam uitzicht op de Maas: het kapelletje van de begraafplaats enerzijds en de fabriekssilo's in de haven anderzijds.



Een ruime slaapkamer met oude kasten en een gezellig zitkamertje met een romantische alkoof aan de Maaszijde. En aan de andere kant flankeerden een aardig kastje en een  keukenmeubel waar we zelf een kopje thee of koffie konden zetten, de doorgang naar de badkamer. In die doorgang bevonden zich toilet en douche. Heel effectief, heel comfortabel en alles warm ingericht.



We hadden gekozen voor een arrangement van twee nachten met op dinsdagavond een heerlijk viergangendiner aan de overkant in Restaurant Brienen aan de Maas. En dat is ons alles uitstekend bevallen! 


Well is een vriendelijk dorpje en er staan wat aardige oude huizen in de dorpsstraat.


Om de oversteekplaats in de Maas te bewaken is ooit een donjon gebouwd. Later werd dat het Kasteel van Well, de trots van het dorp, nu in gebruik als opleidingsinstituut. Door de kale bomen en struiken was het kasteel nu in z'n geheel goed te zien.





Arcen, eveneens aan de Maas


Arcen ligt iets ten zuiden van Well en staat bekend om de Tuinen van Arcen. In de winter heb je daar weinig te zoeken, maar als het seizoen eenmaal op gang komt, zal het er heeeel wat drukker zijn!  Ik ben wel tuinenliefhebber, maar die drukte weerhoudt me al snel van een bezoek. Nu vonden we het een aardig dorpje met wat leuke winkeltjes en genoeg café's en restaurantjes rond het dorpsplein. Wij hebben er even een rondje gelopen en wat leuke snuisterijen gekocht voor we terugkeerden naar Well.


Vanuit Arcen kun je boottochten maken over de Maas. Een restant van een oude toren, maar daarnaast is een grote moderne "Toren", de nieuwbouw van een appartementencomplex dat hier volkomen misstaat.



Het moge duidelijk zijn: we waren hier aan de vooravond van Carnaval!